AI voor senioren: zinloos of juist handig?

Toen ik een paar jaar geleden voor het eerst iets hoorde over kunstmatige intelligentie – oftewel AI – dacht ik eerlijk gezegd: “Wat moet ik daar nou weer mee?”

Weer zo’n digitale vondst die vooral leuk is voor jongeren met te veel schermtijd en te weinig geduld. Weer iets nieuws om te leren, terwijl ik net gewend was aan internetbankieren zonder paniekaanvallen.

Maar zoals dat wel vaker gaat: nieuwsgierigheid wint het bij mij meestal van gemakzucht. En dus begon ik me langzaam te verdiepen in wat AI nou eigenlijk is – en vooral: of ik er als 71-jarige iets aan zou kunnen hebben.

Ik kan je alvast verklappen: het antwoord is ja. Een dikke ja zelfs.

Wat is AI nou écht?

Laten we bij het begin beginnen. Want AI klinkt ingewikkelder dan het is. Kunstmatige intelligentie is niets anders dan software die zelfstandig leert. Het kijkt naar patronen, herkent verbanden en bedenkt op basis daarvan slimme antwoorden of oplossingen. Denk aan een digitale assistent die niet alleen doet wat jij zegt, maar ook meedenkt.

Geen robot met een blikkerige stem. Geen gekke sciencefictiontaferelen. Gewoon een slim stukje technologie dat – mits goed gebruikt – je leven makkelijker kan maken.

AI in het dagelijks leven: wat je ermee kunt

Laat ik het concreet maken. Want wat doet AI nou eigenlijk voor een gewone, gepensioneerde Nederlander zoals ik?

1. Slimme assistenten in je broekzak

Neem Siri op de iPhone, of Google Assistent op Android. Je kunt vragen stellen zoals:

    • “Wat is het weer morgen in Nijmegen?”

    • “Stel een herinnering in om de vuilnis buiten te zetten.”

    • “Hoe laat gaat de trein naar Cuijk?”

Zonder zoeken, zonder typen, zonder gedoe.

2. ChatGPT als digitale meedenker

ChatGPT – het systeem waar ik dit artikel grotendeels mee heb geschreven – is een voorbeeld van generatieve AI. Je stelt een vraag of geeft een opdracht, en het systeem komt met een antwoord. Je kunt het gebruiken om:

    • Teksten te schrijven of herschrijven

    • Inspiratie op te doen voor een blog of kaartje

    • Uitleg te krijgen over ingewikkelde onderwerpen

    • Simpelweg een praatje te maken (ja, het kan best gezellig zijn)

3. Beeldbewerking zonder Photoshop

Er zijn AI-tools die foto’s kunnen verbeteren, achtergronden weghalen of zelfs een lach op je gezicht toveren die er bij het maken van de foto niet was. Ik heb ooit een vakantiefoto laten opschonen waarop ik per ongeluk met m’n ogen dicht stond. AI maakte daar keurig geopende ogen van. Best een beetje eng, maar ook verdomd handig.

4. Slimme apparaten in huis

Steeds meer apparaten werken met AI: thermostaten die je gedrag leren kennen, verlichting die automatisch dimt, of zelfs een robotstofzuiger die weet waar de meubels staan.

Zelf heb ik een slimme speaker in huis. Die zet muziek op als ik daarom vraag, geeft het weerbericht, leest het nieuws voor en herinnert me eraan wanneer ik een afspraak heb. Geen overbodige luxe, zeker niet op mijn leeftijd.

Mijn persoonlijke reis: van sceptisch naar enthousiast

Eerlijk is eerlijk: ik was aanvankelijk behoorlijk sceptisch. Ik kom uit een generatie waarin je nog gewoon een typemachine gebruikte, en waarin een computer zo groot was als een keukenkastje. Nu praat ik tegen een apparaat kleiner dan een boek, en het praat terug. Dat is wennen.

Maar ik ben ook nieuwsgierig van aard. En wat ik vooral ontdekte: AI maakt dingen niet ingewikkelder, maar juist makkelijker – als je bereid bent een paar drempels over te stappen.

Mijn eerste experiment? Een verjaardagskaart voor mijn schoonzus. Ik vroeg ChatGPT: “Kun je een leuke, luchtige verjaardagswens schrijven voor een vrouw van 68 die van tuinieren houdt?” Binnen een paar seconden had ik drie suggesties. En het mooie? Ze waren oprecht leuk. Persoonlijk zelfs.

Toen ik die kaart opstuurde, kreeg ik een appje terug: “Wat een lieve tekst! Heb je die zelf geschreven?”

Euh… ja en nee.

Sindsdien gebruik ik AI regelmatig: voor mijn blogs, om ideeën uit te werken, en soms zelfs om een menu samen te stellen met wat ik nog in de koelkast heb liggen. Het is alsof je een slimme stagiair in huis hebt, die nooit moe is en altijd tijd voor je heeft.

Maar… is het niet een beetje eng?

Goede vraag. Want technologie die ‘zelf nadenkt’ roept bij veel mensen ongemak op. En dat snap ik. Zeker als je leest over deepfakes, AI die mensen vervangt op de werkvloer, of over algoritmes die meer weten van je gedrag dan jijzelf.

Maar laat ik het simpel houden: AI is een gereedschap, geen monster. Een hamer is ook niet gevaarlijk, zolang je hem gebruikt waarvoor hij bedoeld is. Het hangt ervan af wat je ermee doet.

Bovendien: als wij vroeger alles wat ‘nieuw’ was hadden afgewezen, reden we nu nog in een paardenkar. We hebben leren omgaan met telefoons, met internet, met pinpassen en met QR-codes. Dan kunnen we dit óók.

AI voor senioren: waarom het juist voor ons handig is

Juist als je wat ouder bent, kan AI enorm behulpzaam zijn. Ik geef je een paar redenen:

1. Taal- en spraakherkenning

Niet iedereen typt even snel of foutloos. AI begrijpt spraakcommando’s en zet ze om in tekst. Of andersom: je spreekt iets in, en je krijgt een netjes geformuleerd bericht terug. Ideaal voor wie niet graag met kleine toetsen zit te hannesen.

2. Visuele ondersteuning

AI-tools kunnen je helpen als je slechtziend bent. Teksten laten voorlezen, kleuren aanpassen voor beter contrast, of uitleg geven bij afbeeldingen. Er zijn zelfs apps die via de camera van je telefoon kunnen beschrijven wat ze zien.

3. Persoonlijke hulp zonder oordeel

AI oordeelt niet. Je kunt 10 keer dezelfde vraag stellen, zonder dat iemand zucht of z’n geduld verliest. Dat is fijn als je iets écht wilt begrijpen, maar niet telkens iemand uit je omgeving wilt lastigvallen.

4. Tijd en energie besparen

Of het nu gaat om een mailtje typen, een afspraak plannen of een document begrijpen – AI helpt je sneller en efficiënter. Zodat je meer tijd overhoudt voor leukere dingen. Zoals wandelen, fotograferen of een goed glas wijn.

Wat als je het allemaal maar gedoe vindt?

Dat mag. Het hoeft ook niet. Je bent niks verplicht. Maar ik geloof wél: als je nieuwsgierig blijft, blijf je groeien. En het mooie is: je hoeft geen expert te zijn. Begin klein. Vraag AI iets simpels. Laat je verrassen.

Vergelijk het met fietsen. In het begin wiebel je, misschien val je een keer. Maar als je het eenmaal doorhebt, wil je niet meer terug.

En geloof me: het gevoel dat je als 70-plusser nog nieuwe dingen kunt leren en ontdekken, is goud waard.

Tot slot: zinloos of handig?

• Is AI voor ouderen zinloos? Zeker niet.
• Is het ingewikkeld? Soms.
• Is het handig? Absoluut.
• Is het leuk? Gek genoeg: ja.

Voor mij is AI geen hype, maar een digitale gereedschapskist. Geen wondermiddel, geen vervanger van menselijk contact – maar wel een hulpmiddel dat me onafhankelijker, creatiever en soms zelfs een beetje slimmer laat voelen.

Ik zou zeggen: probeer het. Speel ermee. Laat je niet afschrikken door Engelse termen of hippe softwarejongens. AI is er óók voor jou.

En wie weet… misschien laat je binnenkort ook een verjaardagskaart schrijven door een digitale assistent. Gewoon omdat het kan.

Wil je zelf aan de slag met AI, maar weet je niet waar te beginnen?

Op mijn website www.tonhaex.nl deel ik regelmatig praktische tips, voorbeelden en ervaringen. Geen ingewikkeld gedoe, maar nuchtere uitleg en vrolijke verwondering. Want technologie is geen vijand – het is een avontuur.

Heb jij al iets met AI gedaan? Of ben je juist nog aan het twijfelen? Laat het me weten via een reactie of stuur me een bericht. Ik ben benieuwd naar jouw ervaring – en wie weet help ik je graag op weg.